مرخصي
مرخصی عبارت است از حقی که برای کارگر در ترک کار برای روزهای غیرتعطیل در نظر گرفته شده است و این حق از دیرباز برای کارگران به رسمیت شناخته شده و در قانون کار مورد تأکید قرار گرفته است.
مرخصی استحقاقی
مرخصی استحقاقی که در بسیاری از موارد تحت عنوان مرخصی سالیانه نیز شناخته می شود ، به نوعی از مرخصی گفته می شود که کارگران در طول سال ، می توانند اوقاتی را به عنوان مرخصی استفاده کرده و در عین حال ، حقوق نیز دریافت دارند .
مرخصی استحقاقی سالانه کارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه ، جمعا یک ماه در سال معادل 2/5 روز در ماه است . سایر روزهای تعطیل جزو ایام مرخصی محسوب نخواهد شد
برای کار کمتر از یک سال ، مرخصی مزبور به نسبت مدت کار انجام یافته محاسبه می شود
روزهای تعطیل سال ، به هیچ وجه جزء مرخصی های استحقاقی کارگران مشمول قانون کار منظور نخواهند شد و حکم مرخصی سالانه را نخواهند داشت .
مرخصی کمتر از یک روز ، جزء مرخصی استحقاقی منظور می شود.
ذخیره مرخصی استحقاقی
مدت زمان مرخصی استحقاقی ، جمعا به مدت یک ماه می باشد که نحوه استفاده از مرخصی ، با توافق کارگر یا کارمند با کارفرما مشخص خواهد شد . با این حال ، گاهی کارگر فرصت نمی کند و یا نمی خواهد که از همه مدت مرخصی استحقاقی خود استفاده کند و قصد دارد تا مدتی از آن را ذخیره کرده تا در سال بعد از آن استفاده کند و یا وجوه مربوط به مرخصی ذخیره شده را دریافت نماید . کارگر نمی تواند بیش از 9 روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره کند ” . بنابراین ، حتی اگر کارگر اصلا از مرخصی استحقاقی خود استفاده نکند ، بیشتر از نه روز آن ذخیره نخواهد شد .
باز ﺧﺮﯾﺪ ﻣﺮﺧﺼﯽ
تسویه و یا باز خرید مرخصی : بازخرید مرخصی در ایام فسخ یا خاتمه قرارداد کار، بازنشستگی و از کار افتادگی و یا تعطیلی کارگاه در حالتی که قابل پیش بینی بوده است مورد پیدا می کند. در صورتی که الزامی برای استراحت کارگران و یا جلوگیری از فرسودگی مطرح باشد، بازخرید مرخصی و یا ذخیره و انتقال مرخصی امکان پذیر نمی باشد. چنانچه در پایان هر قرارداد بین طرفین کارفرما و کارگر تسویه حساب صورت گیرد و سنوات خدمت پرداخت گردد، می بایست بازخرید مرخصی نیز محاسبه و پرداخت شود و اقدام به تجدید قرارداد شود
فرمول و نرخ محاسبه مرخصی استفاده نشده در پایان قرارداد
مرخصی استحقاقی کارگران ، به منزله روزهای کاری ایشان می باشد و بازخرید مرخصی در پایان قرارداد براساس حق السعی محاسبه و پرداخت می گردد. محاسبه مرخصی براساس آخرین دریافتی مزد می باشد و در پایان کار می بایست پرداخت گردد. اگر در حین کار باشد که بازخرید مرخصی معنا ندارد مگر با توافق کارگر صورت گیرد.
مطابق با آخرین بخشنامه دیوان عدالت اداری فرمول محاسبه مرخصی مشمول تمامی پرداخت ها می شود .
تعداد روزها مرخصی *(حقوق پایه یک روز + بن کارگری+ مسکن + (پرداخت هایی اعم از ایاب و ذهاب_ هزینه غذا و … ) )= محاسبه نرخ مرخصی
ساعتی
مرخصی ساعتی بخشی از مرخصی استحقاقی بوده و از میزان مرخصی استحقاقی کسر میشود و فرد برای برخی کارهای روزانه از آن استفاده میکند که در کارگاهها و شرکتهای مختلف متفاوت است. در برخی کارگاه ها دو ساعت و برخی دیگر تا ۵ ساعت و حتی ۶ ساعت در روز هم مجاز است اما در هر صورت جمع مرخصیهای ساعتی زمانی که به 8 ساعت برسد، یک روز مرخصی استحقاقی محسوب میشود. افراد معمولاً در صورت وجود کارهای خیلی ضروری یا کارهای اداری که نیاز به مراجعه صبح دارد از مرخصی ساعتی استفاده میکنند.
نکته دیگر در مورد قانون مرخصی ساعتی، اگر در کارگاهی افراد ساعات کاری روز پنجشنبه را موظف باشند در طول هفته پر کنند و به صورت توافقی پنجشنبه تعطیل باشد بنابراین استفاده از مرخصی استحقاقی در طول هفته نیابد بیشتر از مجموع ساعات کاری موظفی گردد و اگر میزان مرخصی ساعتی بیشتر از کل مرخصی استحقاقی قانون کار در طول ماه شود در واقع حکم مرخصی بدون حقوق و کسر از کار را خواهد داشت و کارفرما میتواند برای آن ساعت بیمه هم پرداخت نکند.
استعلاجی
مرخصی استعلاجی از جمله مزایای تامین اجتماعی برای بیمه شدگان می باشد، که محدودیت استفاده ندارد. تلاش بیمه براین می باشد که بیمار در ایام بیماری فقط رنج بیماری را تحمل نموده و نگران حقوق و مسائل مالی خود نباشد.
مرخصی استعلاجی در صورت بیماری کارگران ، برقرار شده و تا پایان مدت زمان بیماری ، با تایید سازمان تامین اجتماعی برای مشمولان منظور می شود .تمام بیمه شدگان می توانند در ایام بیماری خود مرخصی استعلاجی بگیرند و حداکثر تا 75 درصد از مزد روزانه خود را از سازمان تامین اجتماعی دریافت نمایند
شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی در قانون تأمین اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است که بر این اساس بیماری، وضع جسمی یا روحی است که انجام خدمات درمانی را ایجاب میکند یا موجب عدم توانایی موقت اشتغال به کار میشود ، بنابراین، در مواردی که کارگر دچار بیماری شود که مرخصی استعلاجی را ایجاب کند، میتواند از مرخصی استعلاجی استفاده نماید
در قانون کار هیچ محدودیتی برای گرفتن مرخصی استعلاجی کارگران مشمول قانون کار پیش بینی نشده و به هر میزان که پزشک معالج تجویز کرده باشد، امکان استفاده از مرخصی استعلاجی وجود دارد؛ منتها این نوع مرخصی اعم از کوتاه مدت یا بلندمدت تابع ضوابط و مقررات قانون تأمین اجتماعی است، به نحوی که مدت مرخصی استعلاجی باید توسط پزشک معتمد و معالج و یا کمیسیون پزشکی سازمان تأمین اجتماعی تأیید شود تا هم جزو سوابق کار و بازنشستگی کارگران به شمار آید و هم مشمول پرداخت غرامت و دستمزد شود.
قانون استعلاجی در صورتی که در هر نوبت کمتر از 7 روز باشد یا در طول سال کمتر از 15 روز باشد تأیید پزشک معالج برای آن کافی است. در صورتی که مدت استراحت از 15 روز فراتر برود باید برای مرخصی استعلاجی از 15 تا 60 روز باید مورد تأیید پزشک معتمد سازمان قرار بگیرد. برای مدتهای بیشتر از 60 روز نیز باید مرخصی استعلاجی به تأیید شورای پزشکی تأمین اجتماعی برسد.
زایمان
مدت مرخصی زایمان زنان شاغل ۹ ماه تمام است. همسران افراد یاد شده (زنان شاغل) نیز از دو هفته مرخصی اجباری (تشویقی با استفاده از مزد) علاوه بر مرخصیهای استحقاقی از بدو تولد نوزاد برخوردار میشوند.
حقوق این ایام، توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت میشود و کارفرما در لیست وارد میکند. براساس قانون کار پس از پایان مرخصی، کارگر زن به کار سابق خود باز میگردد و این مدت با تائید سازمان تأمین اجتماعی جزء سوابق خدمت وی محسوب میشود.
ازدواج و فوت اقوام درجه یک
کلیه کارگران در صورت ازدواج دائم، فوت همسر، پدرو مادر و فرزندان میتوانند از 3 روز مرخصی با حقوق به عنوان مرخصی ازدواج یا مرخصی فوت اقوام درجه یک در قانون کار استفاده کنند
مرخصی ازدواج و مرخصی فوت بستگان درجه یک در قانون کار هر دو با مرخصی استحقاقی تفاوت دارند و به طور جداگانه محاسبه میشوند. طبق قانون کار استفاده از مرخصی ازدواج و مرخصی فوت بستگان به هیچ وجه به عنوان مرخصی استحقاقی محاسبه نمیشود. ضمناً ط زمان استفاده از این مرخصیها همزمان با فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان و یا ازدواج دائم بوده و قابل انتقال نیستند. بنابراین نمیتوان مرخصی ازدواج یا مرخصی فوت بستگان را به زمانی دیگر منتقل و از آن استفاده کرد.
حج
هر کارگر حق دارد در تمام مدت کار خود تنها برای یک نوبت به منظور ادای فریضه حج واجب تمتع یک ماه مرخصی حج بگیرد.
کارگر میتواند از ۳۰ روز مرخصی تحت عنوان «مرخصی استحقاقی» به شرطی که ۳۰ روز مرخصی ذخیره داشته باشد، بهرهمند شود و چنانچه مرخصی طلب نداشته باشد باید از مرخصی بدون حقوق کارمندان حج استفاده کند.
پاس شیر
جهت ترویج تغذیه نوزاد با شیر مادر و نیز حمایت از مادران شیرده، کارگر زن مجاز است برای مدت دو سال، یعنی تا دو سالگی نوزاد روزانه به مدت یک ساعت از مرخصی ساعتی (مرخصی پاس شیر) به منظور شیردهی به نوزاد استفاده کند. لازم به ذکر است که زمان مرخصی پاس شیر میتواند در ابتدای شروع ساعت کاری و یا در انتهای ساعات کاری در نظر گرفته شود. ضمناً برای مادرانی که صاحب فرزندان دو قلو یا چند قلو هستند روزانه به مدت دو ساعت از مرخصی ساعتی (پاس شیر) میتوانند برخوردار شوند.
مرخصی بدون حقوق
حداکثر مرخصی بدون حقوق در قانون کار، ۲ سال است. در طول مرخصی بدون حقوق قرارداد کار به حال تعلیق در میآید و پس از مرخصی، کارگر به کار سابق خود بازمیگردد.استفاده از مرخصی بدون حقوق باید با موافقت کارفرما صورت بگیرد، چون نظر قانونگذار در خصوص قرارداد کارگرانی که مطابق این قانون از مرخصی تحصیلی یا دیگر مرخصیهای بدون حقوق استفاده میکنند، این است که قرارداد کار به حال تعلیق درآید و پس از آن کارگر به کار سابق باز گردد.
موارد استفاده از مرخصی بدون حقوق کارمندان شامل تحصیل، انجام سفرهای طولانی، امور شخصی، گرفتاریهای خانوادگی، تغییر کار و گذراندن دوره آزمایشی برای کار جدید است. مرخصی بدون حقوق حداکثر دو سال است که در صورت استفاده از مرخصی تحصیلی، به مدت دو سال دیگر قابل تمدید است.در مرخصی بدون حقوق چنانچه کارگر استحقاقی نداشته باشد و از طرفی نیاز به مرخصی داشته باشد مجاز است با موافقت مسئول ذیربط از مرخصی بدون حقوق استفاده نماید. سقف استفاده از مرخصی بدون حقوق در طول سال، یک ماه است.
بدون دیدگاه