سنوات پایان خدمت یا همان حق سنوات (به انگلیسی: severance pay) یکی از مزایای الزامی است که کارفرما به هر صورت موظف به پرداخت آن به کارگر میباشد. مفهوم حق سنوات یا پاداش پایان خدمت به مبلغی اشاره دارد که کارگر در زمان اتمام کار خود، مثل شرایطی نظیر بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، استعفا و موارد خاص دیگر، دریافت میکند و این مبلغ معادل یک ماه آخرین حقوق ثابت کارگر است.
محاسبه حق سنوات ممکن است کمی پیچیده باشد و نیازمند آشنایی با فرمولهای خاصی است.
به همین دلیل، در این مقاله تمامی نکات قانونی مربوط به حق سنوات را مورد بررسی قرار خواهیم داد. همچنین به سوالات شما، از جمله «چگونه حق سنوات محاسبه میشود» و «سنوات چیست»، پاسخ خواهیم داد.
- حق سنوات؛ بحث داغ کارگر و کارفرما
- بررسی قانون وزارت کار؛ حق سنوات چیست؟
- آیا سنوات به کمتر از یک سال تعلق می گیرد
- سنوات سال 1403؛ فرمول محاسبه سنوات و مرخصی
- نحوه محاسبه سنوات سال 1403 با مثال
- زمان خاتمه قرارداد کار و پرداخت سنوات توسط کارفرما
- پایه سنوات چیست؟ تفاوت پایه سنوات و حق سنوات
- پایه سنوات به چه کسانی تعلق می گیرد؟
- سنوات ارفاقی چیست؟
- شرایط بازخرید حق سنوات کارمندان و کارگران
- بخشنامه شورای عالی کار درباره پایه سنوات
- حق سنوات و تعهد کارفرما به پرداخت آن
با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، یکی از مسائل کلیدی برای کارمندان، کارگران و صاحبان کسبوکار، پرداخت عیدی و سنوات است که این موارد به طور کامل بر اساس پایه حقوق تعیین و پرداخت میشود.
در این زمان، واحد حسابداری سازمانها معمولاً بسیار شلوغتر از همیشه است و حسابداران بیشتر از همیشه به استفاده از نرمافزارهای مالی و حسابداری روی میآورند. اما قانون وزارت کار در مورد حق سنوات چه نکاتی را بیان کرده است؟
بررسی قانون وزارت کار؛ حق سنوات چیست؟
کلیه کارگاهها و شرکتهای خصوصی ملزم به پرداخت عیدی و پاداش به هر یک از کارگران خود به ازای یک سال کار هستند. مبلغ این پرداخت نباید از معادل نود روز مزد روزانه قانونی بیشتر شود. در ماده 21 قانون کار ایران آمده است که «سنوات، مزایای پایان کار، حق سنوات یا مزایای پایان خدمت، معادل یک ماه آخرین حقوق دریافتی (تمام مزد ثابت دریافتی در ماه) است.» این مبلغ باید توسط کارفرما به کارگران پرداخت گردد. سنوات یا مزایای پایان کار باید در زمان خاتمه یا فسخ قرارداد کار به کارگر پرداخت شود. همچنین، افرادی که کمتر از یک سال در مجموعه کار کردهاند، به نسبت مدت زمان کارکرد خود مشمول دریافت این مبلغ خواهند بود که پرداخت آن در زمان خروج از شرکت انجام میگیرد. لازم به ذکر است که 9 روز از مرخصی باقیمانده هر سال به سنوات سال بعد اضافه میشود و محاسبه روزهای کارکرد و مرخصی از طریق نرمافزار حضور و غیاب صورت میپذیردحق سنوات به چه کسانی تعلق میگیرد؟
در پاسخ به سوال «سنوات به چه کسانی تعلق میگیرد؟» باید بیان کرد که سنوات، یا حق سنوات، یکی از مزایای الزامی است که در هر شرایطی باید توسط کارفرما پرداخت شود. یکی از باورهای نادرست در مورد سنوات این است که اگر کارگر کار خود را ترک کند، حق سنوات به او تعلق نمیگیرد.
به عنوان مثال، اگر کارگری شغل خود را ترک کند، باید محاسبه سنوات برای او انجام شود؛ این در حالی است که ممکن است در قرارداد چنین چیزی ذکر شده باشد، اما این موضوع غیرقانونی است و میتواند برای کارفرما عواقب جدی و جریمههای سنگینی به همراه داشته باشد
آیا سنوات به کمتر از یک سال تعلق میگیرد؟
یکی از سوالات متداول کارمندان و کارگران این است که آیا حق سنوات در صورت همکاری کمتر از یک سال به آنها تعلق میگیرد یا خیر. لازم به ذکر است که کارفرمایان در هر شرایطی و با هر مدت زمانی موظف به پرداخت حق سنوات هستند. از این رو، کارفرما باید در هر صورت نسبت به محاسبه سنوات اقدام کند و بر اساس معیارهای قانونی، حق کارمند یا کارگر را پرداخت نماید.سنوات سال 1403؛ فرمول محاسبه سنوات و مرخصی
برای محاسبه سنوات مربوط به سال 1403، حقوق پایه فرد ضربدر تعداد روزهای کارکرد در طول 365 روز میشود و سپس عدد حاصل بر 365 تقسیم میگردد. نتیجه به دست آمده، میزان سنوات شما برای آن سال خواهد بود. لازم به ذکر است که محاسبه سنوات برای کارگران نیز به همین شکل انجام میشود. اگر فردی سنواتی از سالهای قبل داشته باشد، مبلغ سنوات سالهای پیش به مبلغ سنوات سال 1403 اضافه شده و در زمان پایان همکاری به فرد پرداخت میشود. همچنین، باید توجه داشت که حق سنواتی که در سال 1403 پرداخت میشود، در واقع حق سنوات مربوط به سال 1402 است که محاسبه و در حال حاضر پرداخت میشود. فرایند محاسبه سنوات کارگران با استفاده از فرمول زیر صورت میگیرداگر تعداد روزهای کارکرد فرد مشخص باشد، فرمول محاسبه سنوات به صورت زیر است: «سنوات = ((مزد ثابت روزانه * 30) / 365) * تعداد روزهای کارکرد».
شایان ذکر است که فرمول محاسبه سنوات در تمام سالها ثابت است، اما در قانون عیدی و سنوات 1403 تغییراتی اعمال شده است.
برای افرادی که یک سال سابقه در همان مجموعه دارند، مبلغ 7 هزار تومان در روز به عنوان پایه سنوات محاسبه میشود. این مبلغ در پایان هر ماه نزدیک به 210 هزار تومان خواهد بود و در فیش حقوقی درج میشود.
نحوه محاسبه سنوات سال 1403 با مثال
حق سنوات معادل یک برابر حقوق پایه فرد است. به همین دلیل، در سال 1403 که مبلغ حقوق پایه 71,661,840 ریال تعیین شده، این مبلغ در تعداد روزهای کارکرد فرد در سال ضرب میشود. سپس، عدد حاصل بر 365 (تعداد روزهای یک سال) تقسیم میگردد و مبلغ نهایی به عنوان حق سنوات یک سال فرد پرداخت خواهد شد. لازم به ذکر است که حق اولاد، حق مسکن و حق خواربار بهطور جداگانه محاسبه میشوند و ارتباطی به حق سنوات ندارندزمان خاتمه قرارداد کار و پرداخت سنوات توسط کارفرما
زمانی که یک فرد بنا به هر دلیلی قصد پایان کار، بازنشستگی، یا ترک کار به دلیل از کارافتادگی را داشته باشد، لازم است محاسبه سنوات انجام گیرد. در جدول زیر، تمامی اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد جهت پرداخت سنوات بررسی شده است.شرایط | نحوه محاسبه حق سنوات | اقدامات لازم |
اخراج موجه | بر اساس آخرین حقوق و مدت خدمت | ارائه دلیل موجه برای اخراج |
ازکارافتادگی کلی | بر اساس کلیه حقوق دریافتی | ارائه گواهی پزشکی |
بازنشستگی | بر اساس آخرین حقوق و کل مدت خدمت | ارائه درخواست بازنشستگی |
پایان کار در قراردادهای معین | بر اساس مدت قرارداد و حقوق دریافتی | تکمیل دوره قرارداد |
استعفای کارگر | محاسبه ممکن است متفاوت باشد | ارائه نامه استعفا |
فوت بیمهشده | پرداخت به وراث بر اساس حقوق و خدمت | ارائه گواهی فوت و اسناد وراثت |
فسخ قرارداد مطابق متن قرارداد | بر اساس شرایط مندرج در قرارداد | رعایت بندهای قراردادی مربوط به فسخ |
پایه سنوات چیست؟ تفاوت پایه سنوات و حق سنوات
در پاسخ به این سوال که «پایه سنوات چیست؟»، باید گفت که پایه سنوات برای کارگاههایی که دارای طرح طبقهبندی مشاغل هستند تعریف شده و در این حالت، به حداقل حقوق این کارگاهها افزوده میشود. این مبلغ توسط شورای عالی کار بهعنوان جبران نقص حقوق کارگران با حداقل دستمزد پرداخت میشود. قانون پایه سنوات در ابتدای سال 1370 در مجلس به بحث و بررسی درآمد. براساس این قانون، تمامی کارگران، چه رسمی و چه غیررسمی، مشمول پایه سنوات هستند، خواه قرارداد رسمی داشته باشند یا نه. یکی از چالشهای اصلی کارگران، تفاوت بین قراردادهای رسمی و غیررسمی است؛ اما بر اساس یک بخشنامه صادره در سال 1392 از سوی وزارت کار، نوع قرارداد هیچ تاثیری بر پرداخت سنوات ندارد. لازم به ذکر است که کارگرانی که تسویهحساب کردهاند و همچنین کارگرانی که تسویهحساب نکردهاند، نیز مشمول پایه سنوات میشوند، حتی اگر بین کارکرد آنها در کارگاه فاصلهای وجود داشته باشد. همچنین، کارگاههایی که دارای طرح طبقهبندی مشاغل هستند، بر اساس فرمول تعیینشده در بخشنامه دستمزد وزارت کار، پایه سنوات مربوطه به آنها واریز خواهد شد. در صورتی که کارگاهها طرح طبقهبندی مشاغل نداشته باشند، کارمندان با حداقل یک سال سابقه در آن کارگاه نیز مشمول حق سنوات خواهند شد. حق سنوات یا مزایای پایان کار به ازای هر سال کارکرد معادل یک ماه حقوق بوده و در زمان پایان کار یا قطع همکاری به کارگران پرداخت میشودپایه سنوات به چه کسانی تعلق میگیرد؟
در سال 92، وزارت کار با ارسال یک بخشنامه به کارگاهها و کارخانهها اعلام کرد که کارفرمایان نباید تفاوتی بین کارگران رسمی و غیررسمی قائل شوند و پایه سنوات باید به هر دو گروه تعلق گیرد. برخی افراد معتقدند که پایه سنوات فقط به حداقلبگیران اختصاص دارد، اما این تصور کاملاً نادرست است. تمامی کارگران مشمول قانون کار که سال اول خود را به پایان رساندهاند، از سال دوم به بعد مشمول پایه سنوات خواهند شد. در خصوص محاسبه پایه سنوات و در پاسخ به این سوال که «حق سنوات چگونه محاسبه میشود»، باید گفته شود که کارفرما میتواند پایه سنوات را بهصورت ماهیانه، در پایان قرارداد یا در پایان سال بهطور یکجا پرداخت کند. اما این روش نیز صحیح نیست؛ چراکه پایه سنوات باید هر ماه توسط کارفرما به حقوق پایه اضافه و پرداخت شود. از آنجایی که پایه سنوات بخشی از حقوق پایه محسوب میشود، بنابراین لازم است بهطور منظم و ماهیانه پرداخت گرددسنوات ارفاقی چیست؟
سنوات ارفاقی به مدت زمانی گفته میشود که با مجوز مراجع ذیصلاح به سنوات خدمت کارمندان در صندوق بازنشستگی کشوری اضافه میشود. این سنوات ممکن است با پرداخت یا بدون پرداخت کسورات به حساب آید و در محاسبه حقوق بازنشستگی و وظیفه افراد مؤثر باشد. افرادی که میتوانند از سنوات ارفاقی بهرهمند شوند شامل جانبازان، معلولان، آزادگان و اسراء، کارمندان مشاغل سخت و زیانآور، و بازنشستگان آموزش و پرورش کودکان استثنایی و… هستندشرایط بازخرید حق سنوات کارمندان و کارگران
تمامی کارمندان رسمی و غیررسمی در سازمانهای دولتی و کارگاهها، میتوانند درخواست بازخرید سنوات خود را بهصورت کتبی ارائه دهند. در صورتی که فرد به دلیل استعفا یا ازکارافتادگی درخواست بازخرید سنوات را داشته باشد، کارفرما موظف است به ازای هر سال سابقه کار، معادل یک ماه از آخرین حقوق او را پرداخت کند.بخشنامه شورای عالی کار درباره پایه سنوات
در اینجا به برخی نکات مهم درباره حق سنوات و پایه سنوات پرداخته شده است. مطابق بخشنامه شورای عالی کار، نکات زیر قابل توجه است:- پایه سنوات شامل دانشجویان و دانشآموزانی که در مشاغل تابستانی کار میکنند، نمیشود.
- پایه سنوات با پاداش پایان کار که تحت عنوان سنوات خدمت شناخته میشود، تفاوت دارد. طبق ماده ۲۴، کارفرما موظف است معادل آخرین حقوق کارگر را بهعنوان پاداش پایان کار به وی پرداخت کند.
- در سال 1403، میزان پایه سنوات روزانه 70,000 ریال تعیین شده و به حساب کارگران منظور شده و در پایان سال پرداخت میشود.
- تعویض کارفرما تأثیری بر سنوات ندارد و کارفرمای جدید نیز موظف است سنوات کارگران با بیش از یک سال سابقه را پرداخت کند.
- کارگران فصلی نیز بر اساس مدت زمان کارکردشان، مشمول سنوات میشوند. برای محاسبه میزان دقیق آن باید به تبصرههای مربوط به سنوات کارگران فصلی مراجعه کرد.
- در صورتی که سال 1403 چهارمین سال کاری یک کارگر در یک مجموعه باشد، علاوه بر پایه سنوات سال جاری، مبلغ سنوات سالهای قبلی نیز بهصورت تصاعدی به حساب او واریز میشود.
بدون دیدگاه